مشاغل در خطر و امن در عصر هوش مصنوعی؛ چشم‌انداز بازار کار در سال ۲۰۲۵ و ۱۴۰۴-۱۴۰۵
هوش مصنوعی با سرعت بیشتری نسبت به هر انقلاب دیگری در تاریخ، مشاغل را دستخوش تغییر کرده است. در اوایل دهه ۱۹۰۰، اتوماسیون کارخانه‌ها جایگزین هزاران کارگر صنعتی و کارگران کارخانه‌های کوچک شد. در نیمه دوم قرن بیستم، دستگاه‌های خودپرداز (ATM) صنعت بانکداری را متحول کرده و به طور موقت بر شغل صندوقداران تأثیر گذاشتند. با شروع قرن ۲۱، موج تجارت الکترونیک و اینترنت، بخش بزرگی از مشاغل خرده‌فروشی و شرکت‌هایی مانند بلاک‌باستر (که دیگر کسی آن را به خاطر نمی‌آورد) را تحت‌الشعاع قرار داد.
ما هنوز از اولین فصل سال ۲۰۲۵ نگذشته‌ایم که متا اعلام کرده حدود ۵ درصد از نیروی کار جهانی خود، معادل ۳۶۰۰ کارمند، را اخراج می‌کند که اولویت با کارمندان با عملکرد ضعیف است. (و تازه از سال ۲۰۲۲ بود که هوش مصنوعی در کانون توجه قرار گرفت.)
اما همانطور که جیسون اسنایدر در فوربز اشاره می‌کند، «این مسئله مربوط به عملکرد نیست، بلکه مربوط به اولویت‌هاست. در حالی که متا این تعدیل نیروها را راهی برای حذف کارمندان کم‌کار معرفی کرده است، بسیاری از کارمندان آسیب‌دیده با این نظر مخالفند و می‌گویند شرکت کارایی مبتنی بر هوش مصنوعی را به نیروی کار انسانی ترجیح می‌دهد.» اسنایدر ادامه می‌دهد: «مارک زاکربرگ علناً اعلام کرده است که متا می‌خواهد «سطح استعداد را بالا ببرد» و بلافاصله پس از تعدیل نیروها، استخدام در نقش‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را تسریع کند. اخراج‌ها از دوشنبه شروع شد و استخدام برای مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی از سه‌شنبه.»
همچنین به یاد داشته باشید که متا در این رویکرد تنها نیست. چندین کارفرمای بزرگ دیگر نیز همین کار را انجام داده‌اند و هزاران کارگر را به منظور افزایش کارایی و اولویت دادن به هوش مصنوعی اخراج کردند.
مشاغل در خطر و امن در عصر هوش مصنوعی شرکت دیجیتال مارکتینگ گیلان شرکت آکام آتا
انقلاب هوش مصنوعی بعد از انقلاب صنعتی
هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر ساختار مشاغل است. از اوایل قرن بیستم تا امروز، هر انقلاب صنعتی شغل‌هایی را از بین برده و شغل‌های جدیدی ایجاد کرده است. اکنون در آستانه یک تحول عظیم دیگر هستیم. بدیهی است که نیروی کار در حال بازسازی برای یک انقلاب صنعتی دیگر، این بار مبتنی بر هوش مصنوعی، است.
در طول تاریخ، شواهد مثبتی از نتایج انقلاب‌های صنعتی مشاهده کرده‌ایم. در انقلاب‌های صنعتی گذشته، مشاغلی به طور کامل از بین رفتند، اما جای خود را به عناوین شغلی دادند که متناسب با آن دوران و موج جدید فناوری و نوآوری بودند. بنابراین، تصور اینکه انقلاب هوش مصنوعی و ربات‌ها نیز همین نتیجه را به همراه خواهد داشت، یعنی حذف مشاغل و ایجاد یک بازار کار کاملاً جدید، نباید سخت باشد.
نقش متا و شرکت‌های بزرگ در تغییرات شغلی
متا با کاهش ۵٪ نیروی کار جهانی و جذب متخصصان هوش مصنوعی نشان داد که اولویت آینده کسب‌وکار، فناوری است نه نیروی انسانی.
داده‌های مجمع جهانی اقتصاد (WEF)
- حذف ۸۵ میلیون شغل
- ایجاد ۹۷ میلیون شغل جدید
- رشد فرصت‌ها در حوزه علم داده، توسعه AI و همکاری انسان و ماشین
داده‌های مجمع جهانی اقتصاد WEF جنبه مثبتی نیز به این ماجرا اضافه می‌کنند. اگرچه مشاغلی در حال حذف شدن هستند، اما گزارش WEF در سال ۲۰۲۰، پیش از ظهور ChatGPT، نشان می‌دهد که با وجود حذف ۸۵ میلیون شغل، انتظار می‌رود ۹۷ میلیون شغل جدید به وجود آید، به ویژه در زمینه‌هایی مانند علم داده، توسعه و نظارت بر هوش مصنوعی و نقش‌های همکاری انسان و هوش مصنوعی.
۱۱ شغلی که بیش از همه در معرض خطر جایگزینی توسط هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ هستند
کارفرمایان اعلام کرده‌اند که پیاده‌سازی هوش مصنوعی یکی از اولویت‌های اصلی کسب‌وکار آن‌ها برای سال ۲۰۲۵ و پس از آن است؛ به طوری که ۹ نفر از هر ۱۰ نفر می‌گویند انتظار دارند از راه‌حل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و هوش مصنوعی مولد در پنج سال آینده استفاده کنند، و ۷۳ درصد اعتراف کرده‌اند که استخدام متخصصان هوش مصنوعی را در اولویت قرار داده‌اند. با فراگیر شدن این عصر جدید، این سؤال مطرح می‌شود که کدام مشاغل بیش از همه در معرض نابودی قرار دارند؟
بر اساس یک تحقیق جدید از Pew Research روی بیش از ۵۰۰۰ متخصص آمریکایی، این یک سؤال حیاتی برای بسیاری از کارگران آمریکایی است که ۵۲ درصد آن‌ها نگران تأثیر هوش مصنوعی بر شغل خود هستند.
وب‌سایت کاریابی Indeed به تازگی لیستی از مشاغل در معرض خطر اتوماسیون منتشر کرده است و مشاغل خودکار را اینگونه تعریف می‌کند: «کارهایی که ماشین‌ها یا برنامه‌های نرم‌افزاری می‌توانند بدون دخالت انسان انجام دهند. این کارها معمولاً روتین یا تکراری هستند و نیاز به دقت بالایی دارند. آن‌ها ممکن است شامل کارهای ساده‌ای مانند برقراری تماس‌های تلفنی یا فرآیندهای پیچیده‌ای مانند تجزیه و تحلیل داده‌ها یا پردازش تراکنش‌ها باشند. در محیط‌های صنعتی، وظایف خودکار اغلب کارهایی هستند که انسان‌ها آن‌ها را ناخوشایند می‌دانند.»
لیست آن‌ها شامل موارد زیر است:
- مشاغل تولیدی: (اپراتوری ماشین‌آلات، جابجایی محصولات، بسته‌بندی، تست و…)
- مشاغل خرده‌فروشی و بازرگانی: (خدمات مشتری، مدیریت موجودی، تجزیه و تحلیل کلاهبرداری)
- مشاغل حمل‌ونقل و لجستیک: (جایگزینی رانندگان انسانی از طریق وسایل نقلیه خودران، مانند آنچه در حال حاضر با ویمو می‌بینیم)
- مشاغل پایه ورود داده‌ها، تجزیه و تحلیل و مصورسازی
- مشاغل تجزیه و تحلیل و پیش‌بینی مالی
- آژانس‌های مسافرتی و ارائه‌دهندگان برنامه سفر
- مترجمان
- مشاغل آماده‌سازی مالیات و حسابداری سطح مقدماتی
سایر مشاغلی که در معرض خطر منسوخ شدن هستند یا تقاضا برای آن‌ها کمتر خواهد شد و صراحتاً در لیست Indeed ذکر نشده‌اند، عبارتند از:
- ویراستاران متن
- دستیاران حقوقی
- طراحان گرافیک
۱۵+ شغلی که در سال ۲۰۲۵ از هوش مصنوعی در امان هستند
بنابراین، کدام مشاغل از تهدید اتوماسیون در امان هستند تا بتوانید آینده شغلی خود را تضمین کنید و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنید؟
۱. مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی (طراحی هوش مصنوعی) بدیهی است که اولین دسته از مشاغلی که انتظار می‌رود از اتوماسیون در امان باشند، مشاغل هوش مصنوعی یا نقش‌هایی هستند که هوش مصنوعی را قادر می‌سازند تا عملکرد صحیحی داشته باشد. این مشاغل شامل موارد زیر است:
- مهندسان یادگیری ماشین
- توسعه‌دهندگان نرم‌افزار
- دانشمندان داده
- مهندسان امنیت سایبری
- مدیران عامل‌های هوش مصنوعی
۲. مشاغل مبتنی بر هوش مصنوعی (همکاری با هوش مصنوعی) دسته دوم مشاغلی که از هوش مصنوعی در امان هستند، آنهایی هستند که با هوش مصنوعی همکاری می‌کنند، نه اینکه مستقل یا در برابر آن کار کنند. این نقش‌ها نیاز به سطح بالایی از تخصص، لمس شخصی یا به طور خاص تعامل رودررو با یک انسان واقعی دارند. همچنین این مشاغل خلاقانه‌تر هستند و به تصمیم‌گیری یا بینش انسانی نیاز دارند. خوشحال خواهید شد که بدانید بسیاری از مشاغل در این دسته قرار می‌گیرند، از جمله در زمینه‌های آموزش، بهداشت و درمان، و محیط‌های تجاری/شرکتی. به عنوان مثال:
- پرستاران
- طراحان رقص
- تکنسین‌های اورژانس
- متخصصان سلامت روان و مشاوران
- معلمان
- مهندسان عمران
- جراحان
- مدیران پروژه
- مدیران عملیات
- نوازندگان
- روزنامه‌نگاران
البته، هیچ‌کس نمی‌گوید مشاغل ذکر شده در بالا تحت‌تأثیر هوش مصنوعی قرار نخواهند گرفت؛ بلکه افرادی که در این مشاغل مشغول به کار هستند، باید کار خود را تطبیق دهند، مهارت‌ها و دانش خود را به‌روز کنند و راه‌هایی برای استفاده از ابزارها و قابلیت‌های هوش مصنوعی بیابند تا بتوانند بر جنبه‌های پیچیده‌تر شغل تمرکز کنند.
۱۱ شغل در خطر جایگزینی توسط AI در ۲۰۲۵
لیست مشاغل پرخطر و جایگزین شده با هوش مصنوعی
- تولید و کارخانه
- خرده‌فروشی و بازرگانی
- حمل‌ونقل و لجستیک (خودروهای خودران)
- ورود و تحلیل داده ساده
- تحلیل مالی
- آژانس‌های مسافرتی
- مترجمان
- حسابداری مقدماتی
- ویراستاران متن
- دستیاران حقوقی
- طراحان گرافیک
۱۵+ شغل امن در برابر هوش مصنوعی
مشاغل مرتبط با توسعه AI
- مهندس یادگیری ماشین
- توسعه‌دهنده نرم‌افزار
- دانشمند داده
- مهندس امنیت سایبری
- مدیر عامل‌های هوش مصنوعی
مشاغل نیازمند تعامل انسانی و خلاقیت
- پرستاران
- معلمان
- جراحان
- مدیران پروژه
- نوازندگان
- روزنامه‌نگاران
- مشاوران سلامت روان
آیا باید نگران باشم که هوش مصنوعی جای شغل من را میگیرد و در آینده نزدیک بیکار می شوم؟
نمی‌توان از واقعیت فرار کرد و هوش مصنوعی را دشمن شغلی خود دانست. جاستینا نیکسون-سنتل، معاون رئیس IBM، در مصاحبه‌ای در دفتر مرکزی IBM در لندن برای این مقاله فوربز تأکید کرد: «یادگیری دیگر متوقف نمی‌شود. همیشه یک فناوری جدید در راه است؛ با سرعت بسیار بیشتری نسبت به قبل. امروز هوش مصنوعی است، فردا ممکن است رایانش کوانتومی باشد. هوش مصنوعی تقریباً بر هر شغل و هر صنعتی تأثیر خواهد گذاشت.»
او در پایان گفت: «چه در صنعت خدمات باشید، چه در یک شرکت فناوری یا در امور مالی، همه باید مهارت‌های خود را ارتقا دهند و بفهمند هوش مصنوعی برای شغل آن‌ها چه معنایی دارد.»
بنابراین، نیازی به نگرانی نیست. در عوض، یک برنامه عملی دقیق برای آینده شغلی خود تهیه کنید تا یک گام جلوتر بمانید و مطمئن شوید هر دوره آموزشی جدیدی که می‌گذرانید، هر پیشنهاد شغلی جدیدی که می‌پذیرید یا هر شغلی که به دنبال آن هستید، به صورت استراتژیک با اهداف شغلی و نیازهای نیروی کار در حال تحول هماهنگ است. برای آگاهی از هوش مصنوعی وقت بگذارید، به خصوص با توجه به اینکه کارفرمایان در یافتن نیروی کار ماهر در هوش مصنوعی مشکل دارند و ترجیح می‌دهند فردی را استخدام کنند که مهارت‌های هوش مصنوعی داشته باشد.
اگر به صورت کورکورانه عمل کنید و منتظر بمانید تا شغل‌تان از بین برود، بله، باید نگران باشید. هوش مصنوعی بر همه صنایع اثر خواهد گذاشت، اما با یادگیری مهارت‌های جدید و آشنایی با ابزارهای AI، می‌توان جایگاه شغلی را حفظ کرد.
